Veertig jaar geleden, in 1985, ging The Golden Girls in première op de Amerikaanse televisie. Wat begon als een gewaagde sitcom over vier vrouwen boven de vijftig groeide uit tot een cultureel baken – en niet in de laatste plaats voor de lhbti+ gemeenschap. De gehele serie is te zien op Disneyplus. Gaykrant en het Britse magazine Attitude vieren dit jubileum en blikt terug op de blijvende kracht van Dorothy, Sophia, Blanche en Rose.
Tekst: Redactie
Foto’s : Disney+/Attitude Magazine
Een revolutionair idee
Kijktip. Het idee voor The Golden Girls ontstond uit een grap. Tijdens een NBC-promotie in 1984 werd “Miami Vice” omgedoopt tot “Miami Nice”: oude mensen die kaartjes legden in Florida. Toch zagen televisiebazen er potentie in: wat als er een serie kwam over oudere vrouwen die door de maatschappij al waren “afgeschreven”, maar die juist vol humor en levenslust zaten? Schrijfster Susan Harris, eerder bekend van maatschappelijk beladen televisie zoals Maude en Soap, kreeg de opdracht. Zij schreef een pilot die meteen insloeg. De eerste aflevering werd de best bekeken show van de week. Al snel groeide de serie uit tot een publiekslieveling met miljoenen kijkers en – uniek – Emmys voor alle hoofdrolspeelsters.
De magie van Dorothy, Sophia, Blanche en Rose
Wat The Golden Girls onderscheidde, was de balans tussen campy humor en diep menselijk drama.
- Dorothy (Bea Arthur): scherpzinnig, ironisch, maar ook kwetsbaar na haar scheiding en worstelend met chronische vermoeidheid.
- Blanche (Rue McClanahan): de flamboyante Southern belle, altijd op jacht naar liefde, maar ook getekend door verlies.
- Rose (Betty White): de ogenschijnlijk naïeve huisvrouw, die haar leven opnieuw moest opbouwen na veertig jaar huwelijk.
- Sophia (Estelle Getty): Dorothy’s moeder, brutaal en onverschrokken, maar onder haar harde humor lag de angst voor vergankelijkheid.
Hun keukentafelscènes, met taart en scherpe oneliners, werden een icoon van televisievriendschap.
Thema’s die voorliepen op hun tijd
De serie was meer dan alleen gevatte oneliners. In de jaren tachtig – midden in de aidscrisis – durfde The Golden Girls onderwerpen aan te kaarten die elders taboe waren. Zo was er een aflevering waarin Rose dacht hiv-positief te zijn na een bloedtransfusie. Sophia’s paniek fungeerde als spiegel voor het publiek: angst werd herkend, maar ook gerelativeerd. Blanche moest leren omgaan met haar homoseksuele broer die wilde trouwen – een verhaal dat destijds revolutionair was op primetime tv. Deze afleveringen boden troost en herkenning, zeker voor queer kijkers die elders zelden expliciete representatie vonden.
Een queer cultklassieker
Het is geen toeval dat de serie een cultstatus kreeg in homobars en queer huiskamers. In de jaren tachtig werden afleveringen opgenomen en afgespeeld tijdens ‘viewing parties’, compleet met cocktails en commentaar. De vier vrouwen waren voor velen de perfecte ‘chosen family’: gevat, loyaal, een beetje venijnig maar onvoorwaardelijk steunend. Betty White en Bea Arthur bleven bovendien bondgenoten buiten het scherm. White zette zich in voor de Elton John Foundation en sprak openlijk haar steun uit voor het homohuwelijk. Arthur steunde de Ali Forney Center voor dakloze queer jongeren en liet na haar dood een aanzienlijk bedrag na, waarmee een opvangcentrum in New York haar naam kreeg.
Kritiek en nalatenschap
Niet alles is vlekkeloos verouderd. Sommige afleveringen bevatten grappen die vandaag als problematisch worden beschouwd, en één aflevering werd zelfs verwijderd van streamingdiensten. Toch doet dit weinig af aan de kern: The Golden Girls gaf een generatie vrouwen – en hun queer fans – zichtbaarheid, humor en diepgang. De serie zette bovendien de toon voor latere shows waarin complexe vrouwelijke personages centraal stonden, van Sex and the City tot Girls. Dat hun verhalen vaak werden weggezet als “luchtig” of “camp” zegt meer over de culturele hiërarchie dan over de kwaliteit van het schrijfwerk.
Veertig jaar later
Vandaag, veertig jaar na de première, voelt The Golden Girls nog steeds actueel. De afleveringen zijn messcherp geschreven, de humor tijdloos, de vriendschappen ontroerend. Voor de lhbti+ gemeenschap blijft de serie een symbool van veerkracht en verbondenheid: het idee dat chosen family, met al haar gebak en gekibbel, soms sterker is dan bloedbanden.En misschien is dat de grootste erfenis van Dorothy, Sophia, Blanche en Rose: dat je ook later in het leven opnieuw kunt beginnen, nieuwe familie kunt vinden, en samen – met een stuk cheesecake – de wereld aankan.
The Golden Girls at 40: nog altijd hilarisch, soms ongemakkelijk, maar bovenal troostend queer. Te zien op: Disney+
Lees verder: https://www.attitude.co.uk/culture/golden-girls-40th-anniversary-495642/
Dank aan collega’s van Attitude, David Levesley